Rudolf Steiner var ikkje berre
velkjend, han var ein slags A-kjendis i byen her. Men mellom journalistkollegaene
på pressekonferansen kjende han seg utanfor, som ein dei andre ikkje tok heilt
alvorleg, ein dei kunne smile høfleg overberande til og snike framom i køen.
Til og med dei to utsendingane frå den intellektuelle vekeavisa prikka han på
skuldra og drog han attom seg. Me har ein deadline, forstår du, sa dei.
Det gjorde ikkje han
så mykje. Han hadde ikkje lyst til å vere der, og han visste ikkje kva han
skulle spørje om.
Ein av kollegaene
frå Media Osen sa: Dette er jo eigentleg di sak, Rudolf. Du var jo den fyrste
som påviste samanhengane. Han sa høgt til journalisten frå riksavisa:
Rudolf Steiner her
dekte bortføringa av jenta på direkte radio! Han var den fyrste som
konfronterte politiet med samrøra med islamistane!
Så fint! svarte
riksjournalisten over skuldra, og så la han til litt lågare, men framleis slik
at alle som stod i kø, kunne høyre det: Det skulle no berre mangle om ikkje ein
lokalradio fekk med seg slike hendingar. Men kritisk søkjelys? Og så lo han. Og
så lo dei andre òg – dei lokale òg, i alle fall dei som kom frå aviser. Dei
ville heller vere på lag med rikskollegaene enn med ein lokal radiosjarmør.
Rudolf Steiner sin
nedtur hadde teke til alt medan han var på direkten på fredag kveld. Det hadde
utvikla seg til ein dragkamp med Kent Karlsen om initiativet i studio. Rudolf
Steiner hadde reagert seint – han skulle jo sende heile tida, og
motførestillingane mot det han heldt på med, var meir å rekne som skurring i
undermedvitet enn konkrete tankar. Men då Kent Karlsen konfronterte vaktsjefen
og han høyrde undertona i vaktsjefen si røyst, då hadde han brått sett seg
sjølv og situasjonen utanfrå. Det fylte han med skam å tenkje tilbake på det.
Han hadde vore så
oppteken av å lage eit godt program med oppsiktsvekkjande avsløringar at han altfor
seint hadde sett korleis Kent Karlsen brukte han.
«Er dette eit
radioprogram?» hadde vaktsjefen spurt. Og det spørsmålet hadde rulla i hovudet
til Rudolf Steiner heile helga etterpå.
Kva er eit
radioprogram?
Eit radioprogram er
ei forteljing om eit utsnitt av Røynda. Han hadde ingen draumar om at eit
radioprogram skulle fortelje sanning, for sanninga er som regel alt for
kompleks og samansett til å få plass i eit radioprogram. Einkvan si oppleving
av kva som er sant, eller berre ein refleksjon eller eit uventa motspørsmål til
sanninga – det var ambisjon meir enn god nok for han. Men han hadde eitt krav
som han heldt heilag: At det måtte ikkje vere tvil om kven som snakka. Eit
Rudolf Steiner-program var ei forteljing der forteljaren var Rudolf Steiner.
Det måtte folk kunne stole på. Og det hadde det ikkje vore heile den fredagen.
Kent Karlsen hadde smilt seg innpå han som det ideale intervjuobjekt, stroke
han vart og glatt og medhårs over vetlefingeren – og så brått teke heile handa
hans i eit lammande grep. Rudolf Steiner hadde late namnet sitt bruke til å
stemple politiet som konspirator og til å oppmode til sjølvtekt utan at han
sjølv stod inne for nokon av delane.
Laurdag morgon hadde
Eva Trotto Moe ringt. Ho hadde vore sterkt alterert.
Du skulle skamme
deg, Rudolf Steiner! Hadde ho ropt med det same han tok telefonen. Tenk å kalle
Mehmet Habini for terrorist! No er han død. Han og alle dei andre som hjelpte
vesle Ingrid ut av fangenskapet hos Kent Karlsen! No er ho morlaus. Alle vaksne
rundt henne er borte!
Kven er det som ringjer?
hadde han sagt, for å vinne tid, for å sjå om dette kunne verte borte, heller.
Du høyrer godt kven
som ringjer. Eg høyrde på sendinga di før dette fryktelege hende – eg tenkte at
du tulla deg bort. Men eg hadde aldri trudd at det skulle verte så – så jævleg!
Ho hadde gråte. Han hadde spurt om han skulle kome bort til henne. Ho hadde
bede han reise til helvete. Men så hadde dei snakka litt, og så sa ho at han
kunne stikke innom på vegen om han ville. Han hadde gått dit, dei hadde drukke
indisk te og ho hadde snakka og snakka om att og om att om det som hadde hendt,
og det ho hadde gjort. Ho var som i ein feber. Ho var ikkje sint på han, sa ho,
ho var berre så oppøst, så ulukkeleg, få fortvilt. Det var så uoppretteleg. Det
hadde gått så fort. Det var så skræmande. Ho var så sint. Så full av sorg. Så
full av avmakt. Ho ville banne, ho ville rope etter Gud.
Ho hadde vore aleine
med dei fire døde og den skrikande Ingrid i ei uendeleg tid, aleine med barnet
si botnlause sorg. Ho hadde høyrt fragment av historia hennar, om Sander, om
mannen som hadde drepe og truga med å drepe. Barnet hadde vore heilt sikker på
at det var Kent Karlsen som hadde organisert desse drapa òg. Ho hadde ropt at
ho ikkje kunne leve meir, at ho ville til mamma, til Sander.
Eva hadde sprunge
mot politibilen då den endeleg kom, men framleis hadde det teke uendeleg tid
før nokon hadde kome for å ta seg av jenta. Ho hadde identifisert mordaren, og
ho hadde vore med til fyrste avhøyr som augnevitne til drapa. Seint på natt
hadde dei køyrt henne heim. Han som køyrde henne, hadde sagt at ho måtte ringje
til nokon om ho hadde nokon ho kunne ringje til. Men ho hadde ikkje ringt.
Ikkje før om morgonen. Då hadde ho ringt til Rudolf Steiner. Alle kjenslene i
henne hadde toppa seg i eit veldig raseri mot han.
Kvifor sa du at dei
var muslimar? hadde ho spurt.
Kjeldene …, sa
han.
Hyklar! sa ho. Du
hadde ingen kjelder – du var mikrofonstativ for ein einaste mann – og han var
sjølv den som var skuldig i bortføring!
Eg visste ikkje …,
sa han.
Nettopp, sa ho.
Det hadde vorte
stille ei stund, ei slags ventetid medan erkjenninga sokk. Så hadde ho sagt
nærast til seg sjølv:
Eg tenkte at eg
ikkje hadde noko med det …
Han hadde ikkje sagt
nokon ting, for inni hovudet på Rudolf Steiner hadde eit uhyggjeleg spørsmål
teke form:
Var det hans
forteljing som hadde utløyst mordaren si handling?
Og det spørsmålet
song der enno, medan han stod attom alle dei viktige journalistane og venta på
tur til eit særintervju med kriminalsjefen.
Riksjournalisten med
dei kritiske spørsmåla hadde vorte ein slags hovudperson i rommet. Alle bukka
han fram, for alle vil høyre hans spørsmål før dei justerte sine eigne. Dei
minst erfarne og dei som ikkje brydde seg om spelereglar og yrkesetikk, stakk mikrofonane
sine fram for å få opptak av ordvekslinga mellom han og kriminalsjefen. Han
hadde ikkje nye spørsmål. Men han kalla morda for ein frigjeringsaksjon ein
gong til. Svara var berre utanomsnakk og terping på at tre saker var oppklarte
og at det ikkje fanst noka fjerde sak.
Etter Vera Vidreid
intervjua han politimeisteren. Han var meir defensiv. Han ville gjere
undersøkingar, sa han. Påstandar om samkvem med kriminelle må takast på alvor,
sjølv om han ikkje hadde grunnar til å tru – men som sagt, undersøkingar.
Gransking? spurde
riksjournalisten.
Me får sjå, sa
politimeisteren.
Altså gransking? sa
riksjournalisten.
Ja, sa
politimeisteren.
Kan du seie det i ei
full setning? sa riksjournalisten.
Påstandar om samkvem
med kriminelle må takast på alvor sjølv om me ikkje har andre grunnar til å tru
at det kan ha hendt noko slikt. Så me skal undersøke saka.
Du vil setje i verk
ei gransking?
Ja – du kan godt
kalle det gransking om du absolutt vil, sa politimeisteren.
Då Rudolf Steiner
endeleg kom fram til kriminalsjefen, var dei fleste andre i ferd med å pakke
saman utstyr. Mange var gått.
Det var frå mitt
radioprogram det vart ringt inn, sa han.
De vil få høyre frå
oss om den saka, sa Vera Vidreid.
I ettertid har me
granska kjeldene våre. Er det slik at opphavet til denne påstanden om ei
muslimsk bortføringsgruppe er ein person som sjølv hadde bortført den tidlegare
stedottera si?
Vidreid såg lenge på
han, det var tydeleg at ho vog orda sine – men til sist sa ho berre: Ja.
Er det så at denne
mannen tidlegare er dømd for vald i nære relasjonar?
Ny pause. Nytt : Ja.
Hadde mora til dette
barnet særskilte sikringstiltak?
No var Vera Vidreid
tydelegvis ferdig med tenkjepausane. No sa ho berre: Ja.
På grunn av trugsmål
frå denne mannen?
Eg kan ikkje kommentere
detaljar i valdssikringssaker.
Har han vore tiltalt
for uaktsamt drap på bror til den bortførte jenta?
Ja – men han vart
frikjent av mangel på prov.
Var det dette som
var bakgrunnen for mor si sterke uro over at denne mannen hadde bortført jenta?
Det er vel rimeleg
grunn til å tru det.
Kvifor fekk ho ikkje
hjelp av politiet då ho melde saka?
Jourhavande etterkom
eit krav frå stefaren sin advokat om at saka skulle avvente konklusjonen til
Fylkesnemnda for sosiale saker.
Sett i ettertid –
var det ei klok avgjerd?
Det vil eg ikkje
kommentere no.
Skal det granskast? sa
Rudolf Steiner og smilte.
Vera Vidreid såg på
han. Ho lo med auga, men heldt seg alvorleg. Dette sorterer under
politimeisteren, sa ho.
Kor er jenta no? sa
Rudolf Steiner.
I ein førebels
plassering. Velferda arbeider med ei permanent løysing, sa ho.
Takk, sa han.
Det var vel den
siste? Takk for i dag, sa ho.
Det var berre lokale
journalistar att. Ein av dei var ein ung mann med store briller. Han heitte
Ronny Briseid og var den sist tilsette i Media Osen. Han var ivrig og arbeidde
hardt for å skaffe seg ein fast plass i redaksjonen.
Kven – eg meiner –
trur du ikkje dei var muslimar? sa han.
Eg trur ikkje det
har noko å seie kva dei trudde på. Dei ville hjelpe mora og barnet. Og no er
dei døde, sa Rudolf Steiner.
Men Kent Karlsen
lever, sa Ronny Briseid.
Ja, sa Rudolf
Steiner, og stappa den vesle opptakaren ned i skulderveska si.
Er det ei god sak?
Rudolf Steiner trekte
på skuldrene. Det er ein del av heile forteljinga, sa han. Om det er ei god sak,
kjem an på auga som ser.
Han visste så godt
kven auga som ser, sat på, og kor dei ville vere vende før han kom attende til
redaksjonen. Truleg var den dramatiske forteljinga alt ute over Riksnettet,
både dei muslimske kidnapparane, det naive politiet og den tragiske
overreaksjonen til han som ville frigjere jenta. Det vart ikkje lett å kome inn
som sistemann med ei forteljing der både helte- og skurkerollene var bytte
heilt om.
Kan eg intervjue
deg? sa Briseid.
Meg? Kvifor det?
Til laurdagsmagasinet.
Då kjem alt dette til å sjå heilt annleis ut enn det gjer no – til og med for
sjefane på desken.
Kva vil du spørje
meg om då?
Ronny Briseid svara
ikkje. Han hadde brått eit kamera og ein mikrofon i handa, han tok dei visst ut
av lause lufta. Ta forhistoria om kvifor Kent Karlsen var studiogjest? sa han.
Det var så mykje som
hende – me hadde bruk for ein med oversyn, ein som kunne setje alle brokkane
saman til ei heil forteljing. Det var konkursen på Tekstilen, drapet på Malin
Meyer og på Angelique Fuglesang – og så var det oppstyret ved moskeen. Kent
Karlsen såg ein samanheng i alt dette – og han var flink til å forklare det i
korte ord. Tanken om at alt var lekk i ei samansverjing mot byen her, var òg ei
god forteljing. Han var spissformulert og snakka i korte setningar.
Vart du brukt?
Rudolf Steiner såg
ulukkeleg på kollegaen som hadde uttalt høgt det spørsmålet som Eva fyrst hadde
reist, og som han sjølv hadde repetert gjennom heile helga. Eg er redd for det,
sa han. Eg er veldig redd for det. Eg vågar ikkje tenkje på om det kan ha …
Eg meiner – om konsekvensane …
No går hovudstraumen
i media der du var på fredag – medan du sjølv no ser ei heilt anna historie?
Ja. Privat vald, ei
desperat mor – gode menneske som gav livet for å hjelpe henne. Og eit morlaust
barn …
Takk, sa Ronny
Briseid.
Rudolf Steiner såg
seg sjølv i det sprekkeferdige andletet framfor seg. Ein nykomar i faget som
forstod poenget med å tenkje annleis og å sjå nokre dagar fram, ein som hadde
oppdaga at uansett kva som kom ut av gravinga til den flokken som no kappsprang
med variantar av den same forteljinga, så kom det til å verte spørsmål etter
andre vinklar og versjonar mot slutten av veka. Etter kvardagar med action vil
alle deskar gjerne ha litt human touch når det går mot helg. Det hadde denne
unge mannen alt skaffa seg med den lokale A-kjendisen sitt ulukkelege blikk.
Du får bruke det med
forstand …
Eg skal bruke det
som du ville ha gjort, sa den unge mannen med brillene.
Til avsnitt 65
Boka er no i sal
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar