Eva Trotto Moe hadde likevel
gått på jobb måndag morgon. Så seint som då ho la seg kvelden før, var ho
bestemt på å halde seg heime, ho hadde ikkje sett på klokka og ikkje lagt fram
klede, busskort, lesebrett eller briller.
Men om natta drøymde
ho om Reinhardt Skjetne. Ho stritta imot, ho tenkte at dette er ikkje sant,
dette er bilete frå den polske filmen om Katynskogen, dette hender ikkje – men
likevel hende det. Skjetne stod og smilte til henne. Eg er klar, sa han, kom
med dei, og ho leidde menneske utan andlet fram for han. Ein etter ein. Takk,
sa han og skaut. Eg er klar, sa han, og ho leidde fram ein ny.
Ho vakna, varm som i
feber, ho stod opp, dusja, drakk vatn, gjekk og såg ut vindauget, såg bileta
frå fredag kveld for seg, høyrde dei forferdelege lydane, kjende iskulden fylle
seg. Ho stod med døde menneske rundt seg, midt i skriket til dette ulukkelege
barnet og retta seg opp, baud seg fram til han på eit vis. Det var ikkje noko
kjønnsleg ved det, og ikkje noko ettergivande, det var den totale indifferens.
Kva hender inni eit
menneske når ho brått står midt i noko så ekstremt? Kvifor skreik ho ikkje?
Kvifor fall ho ikkje på kne? Kvifor gjekk ikkje ho òg til åtak på han?
Kor skal du? hadde ho
sagt. Ho hadde sagt namnet hans og spurt kor han skulle. Ho visste det jo. Ho
hadde visst for lenge sidan at han skulle drepe Mehmet Habini og skodespelaren.
Ho hadde ikkje gjort noko for å stoppe det, hadde berre fylgt etter.
På toppen av skapet
ved vindauget hadde ho eit stativ med vinflasker. Ho hadde stått og sett på
dei, vege for og imot, men ho hadde ikkje gjort det. Dei symjande auga til far
hennar hadde flote framom henne der ho stod – sjølvmedkjensla stinka frå dei,
sprit, tobakk og drit. Ho gjekk og la seg att, las litt, men fekk ikkje tak i
kva ho las.
Det siste biletet ho
hugsa, var dette gråtande barnet. Eller det kan ha vore det fyrste biletet som
kom opp i henne då ho vakna, eller det kan vere ho drøymde om det. Ho bestemte
seg for å stå opp, finne fram klede, busskort, lesebrett og briller og gå inn i
det repeterande, daglege, ubetydelege, retningslause, det trygge.
Ingen på biblioteket
reagerte på at ho kom. Dei hadde høyrt om hendingane på fredagen, men det var
jo alt lenge sidan, og det gjekk ikkje opp for dei at ho hadde vore augevitne
før Rudolf Steiner kom. Eva var iskald mot han. Det stakk litt, for han hadde
vore god å ha på laurdagen. Men sundagen hadde sinnet vakse att, og ho hadde
kjent ei sterk aning om at det ville verte den historia han hadde planta, som
kom til å feste seg. Om morgonen hadde ho fått det stadfesta då ein av
assistentane peikte på avisbiletet av Habini og spurde om ikkje han hadde vore
mykje på biblioteket?
Eg ante ikkje at han
var fundamentalist? hadde ho sagt.
Du får gjere det du
må, hadde Eva Trotto Moe sagt til Rudolf Steiner, utan å konkretisere kva ho
tenkte på. Sjølv skal eg besøke den morlause jenta. Eg skal spørje om der er
noko eg kan gjere for å verne henne mot alle spekulasjonane.
Korleis han gjorde
det han måtte på pressekonferansen, har eg alt fortalt, og kva han gjorde
etterpå, skal eg kome attende til. Eva såg ikkje meir til han før ho gjekk
klokka to. Irene Guri Andersen Halvorsen hadde sagt at om ho ville, kunne ho verte
med til syning. Ho kunne vente utanfor eller verte med inn om Ingrid gjerne
ville det, og så kunne ho vere med dei ei stund etterpå.
Alle dei drepne var
framleis på sjukehuset. Patologane gjorde rettsmedisinske undersøkingar og gav
kroppane fri etter kvart.
Dei tre kvinnene møttest
ved hovudinngangen til sjukehuset.
Det er vel berre så
vidt at du hugsar meg? sa Eva.
Den grøne kåpa –
vart den øydelagd? sa Ingrid.
Eg vil aldri gå med
henne meir.
Det har ikkje eg
tenkt på, kva eg skal gjere med kleda eg hadde på meg …
Då tykkjer eg ikkje
du skal gjere det no heller.
Nei.
Dei vaksne kvinnene
handhelste. Dei var jo på eit vis kjende, Irene Guri hadde jo halde føredrag om
litteratur og vald for berre halvanna veke sidan, og på fredagskvelden hadde
dei vore saman om å ta seg av Ingrid.
Irene skal flytte
heim til oss, sa Ingrid.
Skal du?
Eg har søkt om å få verte
omsorgsperson, sa Irene Guri Andersen Halvorsen.
Det var fint! sa
Eva.
Ho skal sove i mamma
si seng.
Å …
Ho luktar ikkje som
mamma.
Eva smilte. Orsak,
sa ho. Eg meiner ikkje å le. Eg har berre slik trong til å grine.
Så, så, sa Ingrid.
Då kunne ikkje Eva
halde seg lenger.
Irene Guri stod også
og beit seg i leppa. Ho trekte Ingrid inn til seg. Det er du som skal
trøystast, vesle helt, sa ho. Ikkje me.
Men eg må leve med
det, sa Ingrid. Og då klarte ikkje Irene Guri Andersen Halvorsen heller å halde
seg. To vaksne kvinner stod og gret og eit barn stod og heldt om dei båe.
Ei dame som stod i
kiosken i foajeen kom bort til dei og kviskra at dei kunne låne bakrommet om
dei ville, dei nikka og gjekk etter henne inn i eit lite kott av eit rom med
tre stolar, eit bord og ein kaffitraktar.
Irene Guri smilte
gjennom tårene. Det er fine støttekontaktar du har, Ingrid!
Ja, sa barnet
enkelt.
Gruar du deg til å
sjå mor di? spurde Eva.
Ja.
Men du vil?
Ja.
Me går når du er
klar, sa Irene Guri.
Eg er klar.
Dei toga ut att, sa
takk til dama i kiosken og gjekk mot heisen. Irene Guri visste kor dei skulle.
Dei gjekk ein lang korridor, kom til ei låst dør, ringde på ei klokke og snakka
med ei stemme i ein høgtalar, kom inn i ein garderobe med grøne og kvite skap,
og gjekk vidare til eit slags kontor. Det sat ei dame der, ho reiste seg og
helste fyrst på Ingrid, sa namnet hennar, snakka lågt.
Mamma ligg her. Her
ser det ut mest som ein operasjonssal. Du kan få sjå henne her om du vil, eller
du kan vente litt og sjå henne i kapellet.
Ja …, sa
Ingrid. Truleg visste ho heller ikkje sjølv kva ho meinte med det.
Eg skal fortelje kva
som har hendt med henne her, sa dama. Du veit jo kva som hende før ho kom hit.
Eg var der …
Eg veit det. Du
måtte sjå på.
Ja.
Ho døydde med det
same. Det var ikkje mogleg å gjere noko for å redde henne.
Nei.
Likevel vart ho
teken til sjukehuset for at me skulle vere heilt sikre. Men det var dessverre
ikkje noko som kunne gjerast.
Mm.
Så skal det jo verte
ei rettssak, og då skal retten få vete nøyaktig det som er sant. Difor måtte du
vente medan me har undersøkt grundig. Det var me ferdige med for to timar
sidan. Så har me gjort henne klar til at du skal få sjå henne.
Ja.
Du liknar på henne.
Veit du det?
Ingrid smilte litt.
Ho var ei veldig
modig dame. Det er du òg.
Kor er ho?
No skal eg vise deg.
Kven vil du halde i handa?
Ingrid tok handa til
Irene Guri Andersen Halvorsen og fylgde etter dama. Dei gjekk gjennom eit lite
rom med vindauge inn mot undersøkingssalen. Det var eit kaldt rom med blanke
stålbord og instrument. Det stod ei båre der. Dama trekte eit kvitt klede til
side, og Linda Dahlin Loe vart avdekt. Ho låg med attletne auge. Huda var svært
bleik, mest grønaktig i det dempa ljoset. Hovudet over hårfestet var dekt med
eit klede, det same var kroppen nedanfor halsen. Berre underarmane og hendene
låg oppå kledet.
Ingrid såg og såg.
Det var heilt stilt i rommet.
Etter ei stund sa
Ingrid: Kan eg klemme henne?
Ja, sa dama.
Ingrid slepte handa
til Irene Guri og la seg over båra, bora hovudet ned mot det kalde andletet.
Det kom eit hulk.
Mamma! sa ho. Så
gret ho, høgt.
Dei tre vaksne
kvinnene stod med steinaktige andlet. Det rann ei tåre nedover Eva Trotto Moe
sitt kinn. Ingen sa noko, dei venta.
Gråten stilna.
Ingrid vart liggjande. Langt om lenge retta ho seg opp. Det siste ho sa til mor
si var: Du er så kald … Du er borte …
Så reiste ho seg
opp, tok handa til Irene Guri att, såg på dama og sa: Kva hender no?
No er det du og
Irene som bestemmer, sa dama. Det vanlege er at eit gravferdsbyrå gjer alt
klart til gravferda. De treng ikkje bestemme det no. Me skal gjere alt klart,
så vert ho lagt i kapellet. Der kan du sjå henne ein gong til om du vil, og der
kan gravferdsbyrået hente henne.
Dama gjekk fram til
båra, tok kledet med begge hendene og gjorde seg klar til å dekkje Linda til
att.
No har du sagt
farvel, sa ho så lågt at ho mest kviskra.
Ja, kviskra Ingrid.
Langsamt trekte dama kledet over Linda Dahlin Loe att. Irene Guri la armen om
skuldrene til Ingrid og trekte henne varsamt bort. Dei snudde ryggen til båra
og gjekk ut.
Då dei stod og
skulle ta farvel på kontoret, spurde Ingrid: Kor er Faadumo og Mehmet?
Dei er også her.
Mehmet Habini er klar. Hans næraste kjem straks. Dei er muslimar, dei har som
skikk å vaske den døde før dei tek han til grava. Han skal gravleggjast alt i
kveld. Faadumo Awale Samakab er ikkje ferdig enno. Me vonar at hennar næraste
kan få henne i morgon.
Åja, sa Ingrid.
Farvel, sa dama. Ho
tok Ingrid i handa og bukka.
Tusen takk, sa Irene
Guri. Ho bukka også.
Eva kviskra: Takk.
Det var vakkert.
På vegen ut gjennom
den lange kjellarkorridoren sa Ingrid:
Mehmet skal gravleggjast
i kveld. Eg vil gå i gravferda hans.
Eg òg, sa Irene Guri
Andersen Halvorsen.
Eg òg, sa Eva Trotto
Moe.
Til avsnitt 68
Boka er no i sal
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar